1. دنیا: سرای فریب

 

یاَیُّهَا النّاسُ اِنَّ وَعدَ اللهِ حَقٌ فَلاتَغُرَّنَّکُمُ الحَیوةُ الدُّنیا وَلایَغُرَّنَّکُم بِاللهِ الغَرورُ(فاطر:5)

ای مردم، وعدهء خدا حق است. زندگی دنیا شما را نفریبد و آن شیطان فریبنده به خدا مغرورتان نگردادنَد.

 

«غَرَّ» و «غُرور» و «غِرَّة» به مــــــعنی فریب دادن و تطمیع به باطل کردن است.

«غَرور» (صیغهء مبالغه) به مــعنی فریبنده و بسیار فریب کار، از قبیل شیطان و شهوت جاه و مال، است.

«دنیا»، مــــونث «اَدنی»، از«دَنیء» و« دَنائَت» به معنی پست تر و نا چیزتر(در مقایسه با زندگی آخرت) یا از «دُنُوّ» به معنی نزدیک تر (در مقایسه با زندگی آخرت) است.

قرآن زندگی دنیا را عامل غُرور و فریب می داند و به انسان هشدار می دهد تا مـــــــــتاع و زرق و برقهای فریبندهء این جـهان او را غافل نکند. (لقمان:33؛ حدید:20؛ آل عمران:185؛ انعام:70و130؛ جاثیه:35؛ آل عمران:196.) همـــــچنین در فرهنگ قرآن، از عوامل مهم فریب انسان آرزوهای دنیایی و طولانی مربوط به زندگی مادی اوست:« وَغَرَّتکُمُ الاَمانِیُّ»( حدید:14) (و آرزوهای دور و دراز شما را فریب داد). مغرور شدن به عفو و کرم الهی نیز خود از اسباب فریب آدمی است، یعنی آنگاه که بخواهد خود را در قیامت و در محضر خداوند ببیند و بدین وسیله از چنگ مظاهر فریبندهء دنیا برهد، شیطان او را به عفو و رحمت الهی مغرور می کند و او به امید توبه و رحمت خداوند به گناه و طغیان دست می زند. از این رو فرمود: « وَلایَغُرَّنَّکُم بِاللهِ الغَرورُ.»

معصومان(ع) نیز در اغلب مواردی که سخن از دنیا به میان آمده انسان ها را از فریب آن بر حذر داشته اند. با دقت و تامل در روایات اسلامی، شیوه های فریبکاری دنیا روشن می شود. امام علی بن ابی طالب(ع) فرمودند: « اِحذَرُوا الدُّنیا فَاِنَّها غَدّارَةٌ خَدُوعٌ مُعطِیَةٌ مَنَُوعٌ مُلبِسَةٌ نَزُوعٌ»  (نهج البلاغه، خطبهء 230) (از دنیا حذر کنید که دنیا بی وفا و پر مکر و فریب است، بخشنده ای خسیس و پوشاننده ای برهنه کننده است). (بدانید که دنیا سرابی بس فریبنده و مکار است، هر روز شوهری می کند و هر شب اهلی را می کشد و هر لحظه جمعی را پراکنده می کند).(نهج السعادة،ج 3،ص 174) ( دنیا و هر آنچه در آن است پیوسته و بسیار فریبنده است، هم خود و هم اهلش نابود شدنی اند. هیچ خیری در هیچ یک از بهره ها و گوشه های آن نیست، مگر در توشه ء تقوا).( نهج البلاغه،خطبه111) احساس آرامش با دنیا و دل خوشی به آن بزرگ ترین فریب است).( غررالحکم، ح5650)

رسول خدا(ص) نیز فرمودند:« اگر آنچه منت از دنیا می دانم شما نیز بدانید، جانهایتان از فریب آن ایمن می شود.»( کنزالعمال، ح 6130)

البته از زاویهء دیگری نیز می توان به دنیا نظر کرد و دربارهء آن قضاوت کرد و آن اینکه در کنار مظاهر فریبندهء دنیا نشانه های فراوانی نیز هست که گویا ناپایداری و فنا پذیری جهان و بی ارزش بودن دنیاست: وقایعی که می تواند غافلان را بیدار کند. با این نگاه بود که حضرت ایر مومنین(ع) فرموندند: « به حق می گویم ه دنیا تو را فریب نداد، بلکه تو فریفتهءآن شدی. دنیا به تو پند و عبرت داد و عادلانه و منصفانه تو را آگاه کرد؛ و در وعده هایی که به تو می دهد، مانند بلای جسمانی و کم شدن نیرو و توانایی ات، راستگوتر و باوفاتر از آن است که به تو دروغ بگوید و یا فریبت دهد.» (نهج البلاغه،خطبه 223)

مشابه این عبارات را حضرت در حکمت 131 از کلمات قصار نهج البلاغه نیز فرموده اند.

نوشته شده در یکشنبه 87/7/21ساعت 9:43 صبح توسط زهـــرا* نظرات ( ) | |